Εφευρέσεις κατά λάθος

 Εφευρέσεις και Θεά Τύχη

Μπορεί όπως το έθεσε ο Πλάτωνας η επιστήμη να μην αποτελεί τίποτα περισσότερο από τη βεβαιωμένη με λογικά επιχειρήματα γνώση, ωστόσο δεν πρέπει να παραβλέπουμε και τον ρόλο που έχει παίξει η θεά Τύχη στη «γέννηση» κάποιων εφευρέσεων που, λίγο έως πολύ, άλλαξαν την πορεία της ίδιας ανθρωπότητας .
Οι περισσότερες μεγάλες εφευρέσεις και ανακαλύψεις έγιναν επειδή οι επιστήμονες ήξεραν περίπου τι έψαχναν και πώς θα το βρουν, ακολουθώντας βήματα και εφαρμόζοντας την από αιώνες γνωστή μέθοδο της δοκιμής και του λάθους.
Όμως, κάποιες φορές, το λάθος αποδείχθηκε περισσότερο πολύτιμο από τον αρχικό στόχο και έτσι καταλήξαμε να έχουμε φούρνους μικροκυμάτων, αντιβιοτικά και cookies με σοκολάτα.

Ακολουθούν  χαρακτηριστικές τέτοιες περιπτώσεις.

www.mytexnologia.gr

Η πενικιλίνη

Η ανακάλυψη που άλλαξε μια και καλή την ιατρική επιστήμη στην πραγματικότητα οφείλεται εξίσου τόσο στην αφηρημάδα, όσο και στην παρατηρητικότητα ενός βιολόγου, του Σκοτσέζου Αlexander Flemming. Επιστρέφοντας λοιπόν στην εργασία του στις 3 Σεπτεμβρίου 1928 μετά από ολιγοήμερες καλοκαιρινές διακοπές, ο Flemming -που την περίοδο εκείνη είχε καταπιαστεί με την έρευνα εναντίον του σταφυλόκοκκου- βρήκε έναν παράξενο μύκητα να έχει αναπτυχθεί σε μια από τις καλλιέργειες που είχε ξεχάσει στο εργαστήριό του πριν από την αναχώρησή του. Ο μύκητας αυτός θα περνούσε απαρατήρητος αν ο οξυδερκής επιστήμονας δεν παρατηρούσε ότι αυτός είχε σκοτώσει όλα τα βακτήρια που βρίσκονταν κοντά του, μέσα στην καλλιέργεια. 

Ο φούρνος μικροκυμάτων

Ο Percy Spencer ήταν ένας μηχανικός που εργαζόταν για πολλά χρόνια για λογαριασμό της Rayethon, μιας από τις μεγαλύτερες αμερικανικές εταιρείες που ειδικεύονται στην παραγωγή αμυντικού εξοπλισμού και οπλικών συστημάτων. Μια μέρα, λοιπόν, καθώς βρέθηκε κοντά σε μια λυχνία μάγνετρον -ένα είδος οργάνου που χρησιμοποιείται από τους ερευνητές για την παραγωγή μικροκυμάτων- παρατήρησε ότι η σοκολάτα που φύλαγε μέσα στην τσέπη του είχε λιώσει. Το 1945, και μετά από μια σειρά πειραμάτων, ο Spencer δήλωσε κι επισήμως ότι είχε ανακαλύψει τον πρώτο φούρνο μικροκυμάτων. 

Το τεφλόν

Το 1938, ο Roy Plunkett, επιστήμονας που εργαζόταν για λογαριασμό της γνωστής αμερικανικής εταιρείας χημικών DuPont, αναζητούσε τρόπους για να καταστήσει τα οικιακά ψυγεία πιο αποτελεσματικά, στοχεύοντας σε ένα νέο ψυκτικό μέσο που θα είχε ως βάση του την αμμωνία, το διοξείδιο του θείου και το προπάνιο. Κάποια στιγμή, αφού άνοιξε ένα συγκεκριμένο δοχείο για να τσεκάρει κάποιο από τα αέρια πάνω στα οποία πειραματιζόταν, ο Plunkett ανακάλυψε ότι στις εσωτερικές επιφάνειες του δοχείου είχε σχηματιστεί μια ρητίνη που παρουσίαζε εξαιρετική αντοχή στις υψηλές θερμοκρασίες και σε κάποια χημικά στοιχεία. Μερικά χρόνια αργότερα, η ρητίνη αυτή θα χρησιμοποιείτο στο διαβόητο Πρόγραμμα Μανχάταν, με το οποίο οι Σύμμαχοι δημιούργησαν την ατομική βόμβα, ενώ τη δεκαετία του ’50, το υλικό αυτό θα ξεκινούσε να χρησιμοποιείται μαζικά και στην αυτοκινητοβιομηχανία. Περίπου δέκα χρόνια αργότερα, το τεφλόν να κατέληγε συνώνυμο των αντικολλητικών μαγειρικών σκευών.

Το βουλκανισμένο καουτσούκ

Τη δεκαετία του 1830, το καουτσούκ αποτελούσε το δημοφιλέστερο υλικό για την αδιαβροχοποίηση των παπουτσιών, όμως λόγω της μικρής αντοχής του σε συνθήκες ακραίου ψύχους ή ζέστης, το αγοραστικό κοινό είχε αρχίσει να χάνει την πίστη του στη χρησιμότητα του. Την απογοήτευση αυτή, ωστόσο, δεν συμμεριζόταν ο Charles Goodyear, ο οποίος μετά από επίμονες προσπάθειες, ανακάλυψε τυχαία τον λεγόμενο «βουλκανισμό»(vulcanus ο θεός των ρωμαίων ) -δηλαδή, τη χημική επεξεργασία του καουτσούκ με θείο (που συναντούμε στα ηφαίστεια-volcano γι αυτό και τα καταστήματα ελαστικών λέγονται βουλκανιζατέρ)προκειμένου να βελτιωθούν οι χημικές και μηχανικές ιδιότητές του. Αν και ο ίδιος ο Goodyear δεν πρόλαβε να δρέψει τα οικονομικά οφέλη της εφεύρεσής του, πεθαίνοντας εν τέλει πάμπτωχος, το όνομά και η «κληρονομιά» του εξακολουθούν να «ζουν» μέχρι σήμερα μέσω της ομώνυμης εταιρείας ελαστικών.

Το βέλκρο

Μετά από κάποια σύντομη βόλτα στο δάσος το 1941, ο Ελβετός μηχανικός George de Menstral παρατήρησε ότι το παντελόνι του αλλά και το τρίχωμα του σκύλου του είχαν γεμίσει με τις λεγόμενες «κολλιτσίδες» (σ.σ. τους σπόρους αυτούς που έχουν κάποια φυτά και οι οποίοι είναι γεμάτοι με «γατζάκια», με αποτέλεσμα να πιάνονται από παντού). Εξετάζοντας πιο προσεκτικά τους σπόρους αυτούς, ο de Menstral κατάλαβε ότι αυτοί «γραπώνονταν» από υλικά που η επιφάνειά τους θύμιζε βρόχους. Λογικά, λοιπόν, υπέθεσε ότι αν κατόρθωνε να αναπαράγει τεχνητά τους «βρόχους» και τους «γάντζους» αυτούς, θα δημιουργούσε ένα νέο υλικό που θα είχε μεγάλο εμπορικό ενδιαφέρον. Μετά από χρόνια δοκιμών, ο Ελβετός μηχανικός κατάφερε να πατεντάρει το νέο υλικό με το όνομα «Velcro» το 1955. 

Η Coca Cola

Παρά τα όσα φαντάζεσαι, ο εφευρέτης του δημοφιλέστερου αναψυκτικού σήμερα δεν ήταν κάποιος πανέξυπνος επιχειρηματίας ή ζαχαροπλάστης αλλά ένας «ταπεινός» φαρμακοποιός. Προσπαθώντας να ανακαλύψει ένα αποτελεσματικό φάρμακο κατά των πονοκεφάλων, ο Αμερικάνος John Pemberton χρησιμοποίησε στα μέσα του 19ου αιώνα εκχυλίσματα από τα φύλλα του φυτού κόκα (το οποίο, προφανώς, ήταν νόμιμο την εποχή εκείνη) αλλά και από αυτά του φυτού κόλα. Όταν λοιπόν κάποια στιγμή ο βοηθός του στο εργαστήριο αποφάσισε να ανακατέψει τα εκχυλίσματα αυτά με ανθρακούχο νερό, «γεννήθηκε» η πρώτη Coca Cola στον κόσμο.

Post-it

Η εταιρεία 3Μ είναι γνωστή για τα προϊόντα γραφείου της. Το 1968 ένας από τους ερευνητές της ανακάλυψε μια κόλλα που ήταν αρκετά δυνατή ώστε να κολλήσει ένα χαρτί στον τοίχο, αλλά και αρκετά αδύναμη ώστε αυτό να ξεκολλήσει εύκολα χωρίς να αφήσει ίχνη. Η ανακάλυψη δεν βρήκε καμία πρακτική εφαρμογή μέχρι τη δεκαετία του ’80 όταν ένας συνάδελφός του -που γνώριζε για την ουσία- δεν μπορούσε να σταθεροποιήσει χαρτάκια-σελιδοδείκτες σε ένα βιβλίο ψαλμών της εκκλησίας του. Έτσι έφτιαξε τα πρώτα Post-it. 

Corn Flakes

Το 1898 οι αδελφοί Kellogg πειραματίζονταν βράζοντας στάρι για να φτιάξουν granola (μείγμα βρώμης, ξηρών καρπών και μέλι). Ξέχασαν μια κατσαρόλα, αφού είχε βράσει, για μέρες. Επιστρέφοντας, είδαν πως το μείγμα είχε μετατραπεί σε ξηρό προϊόν. Μετά από μερικές δοκιμές παρασκεύασαν τα πρώτα Corn Flakes.

Πατατάκια

Σε ένα εστιατόριο της Νέας Υόρκης το 1853, ένας πελάτης γύριζε συνεχώς πίσω τις τηγανιτές πατάτες του ζητώντας να είναι λεπτότερες και πιο τραγανές. Αγανακτισμένος ο μάγειρας έκοψε μια πατάτα σε όσο πιο λεπτές φέτες μπορούσε και τις τηγάνισε μέχρι που έγιναν άκαμπτες. Ο πελάτης ενθουσιάστηκε και ο μάγειρας απέκτησε σπεσιαλιτέ.

Φούρνος μικροκυμάτω

Το 1946 ο μηχανικός Percy Spencer εργαζόταν στην εταιρεία Raytheon και διεξήγαγε πειράματα με ακτινοβολία ραντάρ χρησιμοποιώντας σωλήνες κενού. Στη διάρκεια ενός από τα πειράματα αντιλήφθηκε πως η σοκολάτα που είχε στην τσέπη του άρχισε να λιώνει ανεξήγητα. Υποψιασμένος ότι μπορεί να φταίει η ακτινοβολία, τοποθέτησε στη συσκευή ποπ κορν τα οποία αμέσως άρχισαν να «σκάνε».